Türk tarihindeki imparatorluklar, çeşitli dönemlerde ve bölgelerde etkili olmuş büyük devletlerdir. İşte Türk devletleri arasında kabul edilen tüm imparatorlukların bir listesi:
### 1. **Göktürk İmparatorluğu (552-744)**
- **Kuruluş**: Bumin Kağan tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Bumin Kağan, İstemi Kağan, Bilge Kağan, Kül Tigin.
- **Özellikler**: İlk Türk imparatorluğudur; Orhun Yazıtları bu dönemin önemli belgelerindendir.
### 2. **Uygur İmparatorluğu (744-840)**
- **Kuruluş**: Göktürklerin çöküşünden sonra kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Kutluk Bilge Kül Kadir, Bögü Kağan.
- **Özellikler**: Maniheizm ve Budizm'in etkisi altında olan bu devlet, Orta Asya'da önemli bir kültürel ve ticari merkezdi.
### 3. **Karahanlılar İmparatorluğu (840-1212)**
- **Kuruluş**: 840 yılında Uygur İmparatorluğu'nun çöküşüyle kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Satuk Buğra Han, Ebul-Kasım.
- **Özellikler**: Türklerin İslam'ı kabul eden ilk devletidir. Orta Asya'da geniş topraklara sahipti.
### 4. **Gazneliler İmparatorluğu (971-1186)**
- **Kuruluş**: Alp Tigin tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Mahmud Gaznevi, Mesud I.
- **Özellikler**: Hindistan'a seferler düzenlemiş ve geniş bir toprak parçasına hükmetmiştir. İslam kültürünün yayılmasında rol oynamıştır.
### 5. **Büyük Selçuklu İmparatorluğu (1037-1157)**
- **Kuruluş**: Selçuk Bey tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Alp Arslan, Melikşah.
- **Özellikler**: Anadolu'ya yönelik fetihlerin temelini atmıştır. Selçuklu döneminde, İslam dünyasında büyük bir kültürel ve bilimsel ilerleme yaşanmıştır.
### 6. **Anadolu Selçuklu İmparatorluğu (1077-1308)**
- **Kuruluş**: Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun Anadolu'daki toprakları üzerinde kuruldu.
- **Önemli Liderler**: I. Kılıçarslan, II. Gıyaseddin Keyhüsrev.
- **Özellikler**: Anadolu'da ilk Türk devletidir ve Bizans'a karşı başarılı seferler düzenlemiştir.
### 7. **Altın Orda İmparatorluğu (1240-1502)**
- **Kuruluş**: Cengiz Han'ın torunu Batu Han tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Batu Han, Uzun Hasan.
- **Özellikler**: Moğol İmparatorluğu'nun batı koludur ve Rus topraklarını da kapsayan geniş bir bölgeye hükmetmiştir.
### 8. **Karakoyunlular İmparatorluğu (1375-1468)**
- **Kuruluş**: Karakoyunlu Beyliği tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Kara Yusuf, Kara İskender.
- **Özellikler**: Azerbaycan ve çevresinde etkili bir imparatorluktur.
### 9. **Ak Koyunlular İmparatorluğu (1378-1508)**
- **Kuruluş**: Akkoyunlu Beyliği tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Uzun Hasan, Yakub Bey.
- **Özellikler**: Anadolu'nun doğusunda ve İran'ın batısında önemli bir devlet olmuştur.
### 10. **Osmanlı İmparatorluğu (1299-1922)**
- **Kuruluş**: Osman Gazi tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Osman Gazi, Fatih Sultan Mehmet, Kanuni Sultan Süleyman.
- **Özellikler**: Dünya tarihinin en uzun ömürlü imparatorluklarından biridir. Üç kıtada toprakları olmuş, büyük bir kültürel ve ekonomik etki yaratmıştır.
### 11. **Yenisey Kırgız İmparatorluğu (750-1250)**
- **Kuruluş**: Yenisey Irmağı civarında kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Bilinmeyen pek çok lider bulunur.
- **Özellikler**: Kırgızların kurduğu bu imparatorluk, Orta Asya'nın önemli devletlerinden biri olmuştur.
### 12. **Timur İmparatorluğu (1370-1507)**
- **Kuruluş**: Timur tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Timur (Tamerlane), Şahruh.
- **Özellikler**: Merkezi Asya'da büyük bir imparatorluk kurmuş ve geniş bir coğrafyada hüküm sürmüştür.
### 13. **Kırım Hanlığı (1441-1783)**
- **Kuruluş**: Hacı Giray Han tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Hacı Giray Han, Devlet Giray Han.
- **Özellikler**: Kırım ve çevresinde etkili olan bir hanlıktır ve Osmanlı İmparatorluğu'nun bir vassalı olarak hareket etmiştir.
### 14. **Çin'de Kurulan Türk İmparatorlukları**
- **Uygur İmparatorluğu**: Yukarıda bahsedildiği gibi, Uygur Devleti'nin ilk kurucusu.
- **Karakurum İmparatorluğu**: Çin'in kuzeyinde etkili olmuştur.
Bu liste, Türklerin tarihte kurduğu ve yönetimlerinde bulundukları önemli imparatorlukları kapsamaktadır. Her bir imparatorluk, Türk tarihinin çeşitli dönemlerinde ve coğrafyalarında önemli roller üstlenmiş ve zengin bir kültürel miras bırakmıştır.
Türk tarihi kapsamında bilinen 16 büyük Türk imparatorluğundan eksik olan iki imparatorluğu tamamlamak için aşağıdaki listeyi güncelledim. Ayrıca, bazı imparatorluklar küçük ayrıntılarla birlikte belirtilmiştir.
### Tam Liste: Türk İmparatorlukları
1. **Göktürk İmparatorluğu (552-744)**
2. **Uygur İmparatorluğu (744-840)**
3. **Karahanlılar İmparatorluğu (840-1212)**
4. **Gazneliler İmparatorluğu (971-1186)**
5. **Büyük Selçuklu İmparatorluğu (1037-1157)**
6. **Anadolu Selçuklu İmparatorluğu (1077-1308)**
7. **Altın Orda İmparatorluğu (1240-1502)**
8. **Karakoyunlular İmparatorluğu (1375-1468)**
9. **Ak Koyunlular İmparatorluğu (1378-1508)**
10. **Osmanlı İmparatorluğu (1299-1922)**
11. **Yenisey Kırgız İmparatorluğu (750-1250)**
12. **Timur İmparatorluğu (1370-1507)**
13. **Kırım Hanlığı (1441-1783)**
14. **Çin'de Kurulan Türk İmparatorlukları**
- **Uygur İmparatorluğu**
- **Karakurum İmparatorluğu**
15. **Dulkadiroğulları Beyliği (1200-1522)**
- **Kuruluş**: Dulkadiroğlu Beyliği tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Karaman Bey, Alaüddevle Bozkurt Bey.
- **Özellikler**: Anadolu'nun güneydoğusunda etkili olmuş bir beyliktir ve Osmanlı Devleti'nin egemenliği altına girmiştir.
16. **Germiyan Beyliği (1260-1390)**
- **Kuruluş**: Germiyan Beyliği tarafından kuruldu.
- **Önemli Liderler**: Germiyan Bey, Şehzade Mustafa.
- **Özellikler**: Anadolu'da önemli bir beylik olup, Osmanlı Devleti tarafından fethedilmiştir.
### Notlar
- **Karakoyunlular** ve **Ak Koyunlular**'ın yanı sıra, **Dulkadiroğulları** ve **Germiyan Beyliği** de imparatorluk veya büyük beylik olarak kabul edilebilir.
- **Kırım Hanlığı** ve **Timur İmparatorluğu** gibi diğer imparatorluklar da Türklerin tarihte kurdukları ve önemli roller üstlendikleri devletlerdir.
Bu liste, Türklerin tarih boyunca kurduğu ve yönetiminde bulundukları büyük imparatorlukları ve beylikleri kapsamaktadır. Türk tarihindeki çeşitli imparatorluklar, geniş topraklara ve zengin kültürel mirasa sahip olmuştur.