Çepni Boyu

Çepni boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre yirmi iki Oğuz bölüğünden Divân-ı Lügati't-Türk'te; "Yirmibirincisi: "جآپنِÇepni"lerdir. Belgeleri şudur : ^[1] şeklinde tanımladığı bir Oğuz boyudur. Boyun genel özelliği asi, atılgan, cesur, mert ve savaşçı olmalarıdır. Çepni kelimesi düşmanla savaşan, mert, yiğit, asi, cesur anlamında kullanılmıştır.

Günümüzde Rumeli ve Anadolu'da yaşayan Oğuz/Türkmen boylarından biridir. Karadeniz bölgesindekiler çoğunlukla Sünni olmakla birlikte, Alevi olan gruplara da rastlanır. Prof. Dr. Irene Melikoff, Hacı Bektaşi Veli ve onun ilk müritlerinden olan Kadıncık Ana ve Abdal Musa'nın da Çepni olduğunu yazar (Bak. Kırklar'ın Cem'inde isimli eseri).

Ayrıca Prof. Dr. Faruk Sümer Oğuzlar/Türkmenler isimli eserinde Çepnilerin, Hacı Bektaşi Veli'nin müritlerinden olduklarını ve Anadolu'nun değişik yerlerinde yaşadıklarını, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Trabzon, Bayburt olmak üzere Karadeniz Bölgesi'nde yoğun olarak yaşayan Çepnilerin ise çoğunlukla Sünni olduğunu, ancak zamanında Alevi olduklarını ve sonradan Sünnileştiklerini yazar.

Anadolu'ya gelmeden önce Türkistan ve Horasan'da öbür boylarla birlikte yaşayan Çepniler, Selçuklular'a katılıp Anadolu'ya geldiler. Başta Karadeniz olmak üzere Anadolu'nun Türkleşmesinde önemli rol oynadılar. 1515 yılındaki tahrir defterlerine göre Şimdiki Giresun ve civarındaki iller Vilayeti Çepni isimli bir idari bölge olarak gösterilmiştir (Bak.Prof.Faruk Sümer'in Oğuzlar/Türkmenler isimli eseri).

Vilayet-nameye göre Kırşehirin Suluca Kara-Hüyük köyüne gelen Hacı Bektaş-ı Veli'nin ilk müridleri Çepni'den idiler. Bu husus aynı zamanda bu boyun mensuplarından mühim bir kısmının niçin Alevi olduğunu izah edebilir. Çepnilerin mühim bir kısmı 1240'taki Baba İshak Türkmenleri'nin isyanına katılmıştır (Bak. Abdülbaki Gölpınarlı).

Çepni Boyu

Çepni boyu, Oğuz Türklerinin 24 boyundan biridir ve tarih boyunca önemli roller üstlenmiş, özellikle Anadolu'nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasında büyük katkılar sağlamıştır. Oğuzların Üçok koluna mensup olan Çepniler, askeri becerileri ve savaşçı kimlikleri ile tanınmışlardır.

-Kökeni ve Anlamı

Çepni adı, "savaşçı" veya "yiğit" anlamına gelir ve Çepni boyu, Oğuz Kağan Destanı'nda Üçok kolunun bir parçası olarak geçer. Oğuz Kağan’ın torunlarından biri olan Çepni Bey'in soyundan geldiklerine inanılır.

-Tarihçesi

Çepniler, Orta Asya'dan batıya doğru büyük göç hareketlerine katılmışlar ve 11. yüzyılda Anadolu'ya gelmişlerdir. Selçuklu Devleti'nin Anadolu'ya yerleşme sürecinde Çepniler, öncü kuvvetlerden biri olmuşlardır. Selçuklular döneminde Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerine yerleşmişler ve burada önemli askeri görevler üstlenmişlerdir.

- Çepniler ve Anadolu

Çepni boyu, özellikle Karadeniz Bölgesi'nde yoğunlaşmış ve bu bölgede çeşitli beylikler kurmuşlardır. Trabzon ve çevresinde hakimiyet kuran Çepniler, bölgede Türkleşme ve İslamlaşma sürecine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Ayrıca, Çepni boyunun üyeleri, Osmanlı İmparatorluğu döneminde de askeri alanda etkin rol oynamışlardır.

- Bulancak ve Çepniler

Giresun ilinin bir ilçesi olan Bulancak, tarihsel olarak Çepni boyunun yoğun olarak yaşadığı bir bölgedir. Bulancak’ın Çepni boyu ile olan ilişkisi, bölgenin tarihî ve kültürel dokusunda önemli izler bırakmıştır.

- Çepnilerin Bulancak’taki Varlığına Dair Kanıtlar

1. **Yer İsimleri ve Coğrafi Kanıtlar:**

- Bulancak ve çevresinde, Çepni ismi ve kökenini taşıyan birçok köy ve yerleşim yeri bulunmaktadır. Bu yer isimleri, Çepnilerin bölgedeki tarihî varlığını destekleyen önemli kanıtlardır. Örneğin, "Çepni Köyü" adıyla anılan köyler, Çepni boyunun burada yerleşik olduğuna dair somut bir göstergedir.

2. **Tarihî Kayıtlar ve Belgeler:**

- Osmanlı tahrir defterlerinde ve diğer tarihî belgelerde, Çepni boyunun Giresun ve çevresinde yerleşik olduğu ve bu bölgede önemli nüfuz sahibi oldukları kaydedilmiştir. Bu kayıtlar, Çepnilerin Bulancak ve çevresinde etkin bir rol oynadığını gösterir.

3. **Kültürel Miras ve Gelenekler:**

- Bulancak ve çevresinde, Çepni boyunun kültürel mirası yaşatılmaktadır. Çepni ağıtları, türküler ve halk oyunları gibi kültürel unsurlar, Çepni boyunun bölgedeki varlığını sürdürdüğüne dair önemli kanıtlardır. Ayrıca, Çepni boyuna özgü el sanatları ve gelenekler, Bulancak halkı arasında yaygındır.

4. **Arkeolojik ve Etnografik Bulgular:**

- Bölgedeki arkeolojik kazılar ve etnografik araştırmalar, Çepni boyunun Bulancak'ta yerleşik olduğunu ve burada uzun süreli bir yaşam sürdüğünü göstermektedir. Bu bulgular, Çepni boyunun bölgedeki tarihî varlığını destekler niteliktedir.

- Sonuç

Çepni boyu, Oğuz Türklerinin önemli bir parçası olarak tarih boyunca çeşitli coğrafyalarda önemli roller üstlenmiştir. Anadolu'nun Türkleşme ve İslamlaşma sürecinde etkin olan Çepniler, özellikle Karadeniz Bölgesi'nde iz bırakmışlardır. Giresun’un Bulancak ilçesi, Çepni boyunun tarihî ve kültürel mirasını barındıran önemli bir yerleşim alanıdır. Yer isimleri, tarihî belgeler, kültürel miras ve arkeolojik bulgular, Bulancak’ın Çepni boyunun başkenti olarak kabul edilebileceğine dair güçlü kanıtlar sunmaktadır.